Het is januari, twee uur ’s nachts en koud. De eerste vorst van het nieuwe jaar. De volle maan werpt een ijzig licht over de daken van de huizen waar nog maar achter een enkel raam licht brandt. De straten zijn verlaten. Ik nader het Willemsplein. Nog tien minuten fietsen en ik ben thuis.

Ik zag ze in de verte aan komen lopen over het bospad: vader, moeder en een eindje daar achter, meer sloffend dan lopend, dochterlief. Hun moeizame gang getuigde niet van veel levenslust en dat bleek al snel toen de vrouw me bij het passeren op benauwde toon aansprak.

‘Bent u hier bekend, meneer?’

Het was de laatste dag van het seizoen dat het kasteel nog open was. En ik had geluk, de oktoberzon gaf nog genoeg warmte om achter het gebouw op het terras te kunnen zitten. Jas aan en das om weliswaar, maar toch. Nog een uur, dan zou ze wegzinken achter het zwaar geboomte dat de gracht omzoomde. Dan ook zou de herfstkou opstijgen uit het water en werd het zaak om te verkassen.

De vrouw aan het tafeltje naast het mijne raakt even mijn arm aan.

‘Meneer, ik zie dat u aan het lezen bent dus ik wil u niet storen, maar zou u mij even de lunchkaart willen aanreiken?’

Ik overhandig haar het menu.

‘Dank u wel, hoor. Het is hier heerlijk stil, vindt u ook niet?’

Ik knik.

We leven in een overbevolkt land. In het verzorgingstehuis waar mijn moeder een eigen appartement bewoonde, was dat goed te merken. Nog voor ze haar laatste adem had uitgeblazen stond de volgende huurder bij wijze van spreken al met zijn spullen voor de deur. Na het condoleren had de directrice van de instelling me even apart genomen: of we er rekening mee wilden houden dat het appartement binnen een week leeg moest zijn. Tijd om te rouwen was er niet, we moesten meteen aan de slag.

‘Ik ga weg’, had mijn moeder gezegd. Ze hield niet van half werk en was met deze boodschap iedereen in het verzorgingstehuis afgegaan. Haar medebewoners hadden het er benauwd van gekregen. Maar ma hield woord. Zesennegentig jaar en acht maanden werd ze. De laatste dag van haar leven bracht ze achteroverliggend in de kussens door. Ik zat naast haar aan het bed.

‘Als ik gecremeerd word, jongen, dan wil ik er geen poespas omheen, want daar houd ik niet van.’

Ik zit naast het bed van mijn moeder. Ze hangt achterover in de kussens en haar mond staat wagenwijd open. Haar ademhaling gaat met horten en stoten en haar vingers verfrommelen het ene papieren zakdoekje na het andere.

Toen ik vanochtend de activiteitenruimte binnenliep om mijn moeder te begroeten zat ze niet op haar vaste plek naast de sjoelbak, want dinsdag is sjoeldag. De andere dames keken me treurig aan. Mijn moeder was in haar appartement, zeiden ze, want het gaat niet goed met haar.

Zaterdagmiddag: de boodschappen in huis, de planten verzorgd, het zomergoed gestreken en buiten schijnt de zon. Tijd dus voor een fietstochtje. Er staat weliswaar een stevige wind maar dat mag de pret niet drukken.

Halverwege Elst en Homoet valt mijn oog op een bord in de berm. Er staat alleen ‘Hier’ op. Daarachter een niet onaardig geschilderd trosje kersen. Een fors uitroepteken completeert de boodschap. Ik denk na. Thuis staat nog een schaaltje met een restant kersen van de markt, maar dat is net genoeg voor één toetje en kersen zijn in de zomer mijn favoriete nagerecht. Morgen en overmorgen ben ik echter buiten de stad en kersen bederven snel. Ik moest me dus maar tot een bescheiden aankoop beperken.

Het zou niets worden die avond. Daar hoefden ze niet eerst voor binnen te komen, dat kon je al zien toen ze voor de deur stonden. Vanaf mijn tafeltje had ik daar goed zicht op. Het ouderpaar schatte ik achter in de dertig, de zoon was hooguit zestien, zeventien. Toen de vader, na wat leek op het geven van een laatste waarschuwing, de deur opende en de moeder haar zoon met een dwingende por in de rug over de drempel duwde, hoopte ik vooral dat het binnen niet op een handgemeen zou uitdraaien. De ober had namelijk net mijn bestelling opgenomen en ik had dus nog een hele zit voor de boeg.