Caspar Berger
Dit is het portret van Caspar Berger. Vierde in de serie geschreven portretten van kunstenaars die ik sinds hun opleiding volg. Caspar Berger studeerde van 1984-1990 aan de AKI (nu AKI ArtEZ) Enschede en van 1990-1992 aan de Jan Van Eyck Academie in Maastricht.
Tijdens zijn studie in Enschede was ik zijn docent in de periode dat de kunstenaar Sipke Huismans directeur was. De AKI was onder zijn leiding in die jaren een sterke en eigenzinnig kunstacademie met regionale en nationale betekenis en internationale allure.
Rijksmuseum
Caspar Berger heeft een veelzijdig succesvol oeuvre opgebouwd, exposeert veel en zijn werk is opgenomen in belangrijke Nederlandse kunstcollecties van particulieren, bedrijven en musea. Op mij maakte de recente aankoop van een van zijn sculpturen door het Rijksmuseum in Amsterdam nogal indruk. Toen ik hem in zijn atelier in Amsterdam opzocht vroeg ik aan hem of de aankoop van het Rijksmuseum de toegang is tot internationale beroemde collecties met een overeenkomstige status. Hij antwoordde: ” Kan…. kan gebeuren… mijn prioriteit ligt op de eerste plaats bij het maken van nieuwe werken. Dit atelier verlaat ik binnenkort voor een beter atelier. Ik gebruik eerst het nieuwe lege atelier om een film op te nemen. De beelden zitten in mijn hoofd. Tijdens het filmen zullen ze in samenhang met elkaar meer moeten opleveren dan dat ik kon bedenken. Het kan ook totaal mislukken”.
‘Imago’
Tijdens de lunch in zijn atelier dwaalden mijn ogen langs de sculpturen waaraan gewerkt werd, de pallets met materialen, machines, aantekeningen en schetsen op papier, locatie en situatie foto’s, verzendkisten, sokkels etc. Het atelier reflecteert zijn werkwijze, kennis en toepassing van technieken. Op zijn site staan films over het ontstaan van zijn werken waarvan de film ‘Imago’ goed laat zien hoe hij werkt en wat zijn persoonlijke inzet is.
‘Imago’ werd gemaakt door de cineast, schrijver en producent – zijn echtgenote- Annick Vroom. De film begint met de scène dat hij zijn hoofdhaar afscheert en dat door een assistent zijn hoofd en bovenlichaam ingesmeerd worden met siliconen. Deze siliconen ‘huid’ vormt de basis van een sculptuur die onder zijn handen groeit. We zien hem vormen maken, afgieten, herzien, hernemen en transformeren. Opvallend is zijn soepele en zelfverzekerde omgang met materialen en werklust inclusief het rijden op de heftruck bij de bronsgieter. De uiteindelijke bronzen sculptuur met de titel: Zelfportret 5 laat op een mysterieuze manier spiegelbeeldig het hoofd en boven lichaam zien. Alsof we van binnenuit naar het lichaam kijken. Sorry, een onbevredigende formulering, mijn woorden schieten tekort. Ontegenzeggelijk sluit deze krachtige sculptuur aan bij de traditie van de klassieke beeldhouwkunst.
Schoonheid
Omdat zijn oeuvre daarvoor aanleiding geeft vroeg ik Caspar wat schoonheid voor hem betekent. Hij veegde wat stof van de tafel en zei: “Ik heb de schoonheid herontdekt door het opzoeken en intensief kijken naar de meesterwerken uit het Italiaanse Renaissance. De schoonheid van de sculpturen van b.v. Michelangelo fascineerde en inspireerde me. Het letterlijk omgaan met de iconische sculpturen van de grote meesters door ze b.v. te citeren heeft een bevrijdend effect gehad. Het gaf me de kans om mijn ideeën vrij te ontwikkelen en mijn denkkracht en experimenteer drift volledig in te zetten. Ik leerde gaande weg dat er een perfecte balans moet zijn tussen mijn ideeën en de technieken en materialen die ik gebruik. Dat ik tijdens het werken op een vanzelfsprekende manier gericht moet zijn op innovatie. Deze attitude is in essentie mijn artistieke handschrift.”
Aanraakbaar, levensecht en exact op maat
In 2012 zette hij een stap die zijn werk, naar mijn mening, radicaal verdiept heeft. Hij liet in samenwerking met Toshiba medical Systems een CT scan maken van het skelet van zijn eigen lichaam en deze 3D printen. Zijn aanwezige en onzichtbare botten werden ‘aanraakbaar, levens echt en exact op maat’. Dit kunstmatig verkregen skelet, verval en dood kwamen er niet aan te pas, is de basis geworden voor een reeks kunstwerken. Met die kunstwerken kunnen we ons eenvoudig mentaal en fysiek identificeren omdat we een overeenkomstig skelet hebben. Hij heeft vanuit verschillende thema\’s en invalshoeken zijn skelet getransformeerd naar grote monumentale kunstwerken. Als het onderwerp daarom vroeg op ware grote uitgevoerd in goud en zilver. De kracht van de verbeelding heeft altijd het laatste woord.
De droom ‘Universe’
De nacht na het bezoek aan het atelier van Caspar droomde ik over een man in mijn hoofd. Hij, de man met de naam \’Universe\’, tekende een grijze koffer op en vel papier en zette mij daar in. Een hand sloot de koffer en plaatste deze buiten mijn hoofd op straat. Even later namen een groep mannen en vrouwen de koffer mee naar een plaats waarover ik nu geen mededelingen mag doen.
Info: www.casparberger.nl
