De Constructie Van De Wereld 84.

Tekening: Albert Van Der Weide

De Sonsbeek-tentoonstellingen in Arnhem worden vanaf 2016 een Quadriënnale. Om de vier jaar dus vanuit een vaste kernorganisatie. Stap voorwaarts. Nu vasthouden aan deze uitgangspositie, Arnhem, zelfs als het even tegen zit. Met het oog op die toekomst koppel ik voor de gelegenheid Sonsbeek aan de Documenta in Kassel.

Als luchtige introductie dit grapje:
Er liepen een muis en een olifant over een houten brug. De brug dreunde en kraakte. Zegt de muis tegen de olifant: “Wat stampen we lekker, hè?”

Sonsbeek 2016

De voorbereiding op de beeldendekunsttentoonstelling Sonsbeek 2016 in Arnhem is door het Indonesische curatorencollectief ruangrupa openbaar in beweging gebracht. De nieuwe editie van Sonsbeek heeft als werktitel ‘Trans-actions’. Dat duidt op uitwisselingen van kennis en ervaring op ruimtelijk, cultureel, politiek en sociaal niveau. Ruangrupa ziet ‘Trans-actions’ als ‘een vertrekpunt voor een hedendaags wereldbeeld dat niet slechts door de economie wordt bepaald, maar dat juist ook filosofisch is en bevraagt hoe de mens zich verhoudt tot dingen, ideeën en tot andere mensen. Van 3 t/m 5 juli 2015 was de feestelijke opening van het Ruru Huis dat de ontmoetingsplek is voor iedereen die zich betrokken voelt bij Sonsbeek 2016 en waar de ‘making of’ te volgen zal zijn.

Op zaterdagmiddag 4 juli vond op het parkeerterrein achter ABN-AMRO (Gele Rijders Plein) een markt plaats. Op deze markt ging het over ‘ruilen en delen’ als transactiemiddel. Dit sluit aan bij het thema van Sonsbeek 2016: Trans-actions. Ruangrupa bood op de markt reproduceerbaar werk aan dat tegen wat dan ook te ruil was: van een verhaal tot een kunstwerk, van een print op een zelf mee te nemen T-shirt tot een filmpje. Het Ruru Huis zal tijdens de UITboulevard Arnhem op 5 en 6 september 2015 weer voor het publiek geopend zijn.
Volgens de Sonsbeek-site volgt de verdere programmering voor het Ruru Huis in de loop van de zomer.

Sonsbeek Arnhem – Documenta Kassel

De eerste succesvolle editie van Sonsbeek Arnhem, met het accent op beeldhouwkunst, was in 1949 en werd een traditie zonder vaste regelmaat. Hoewel Sonsbeek bij de kring van deskundigen naam heeft gemaakt is het geen cultureel ‘merk’ dat hoog op de internationale lijst van belangwekkende tentoonstellingen staat. Het heeft niet aan de kwaliteit van de tentoonstellingen gelegen maar houdt mede verband met het feit dat Sonsbeek gezien wordt als een reeks gelukte incidenten. Ook in de stad en het land heeft het een min of meer overeenkomstige imago.

In vergelijking daarmee heeft de stad Kassel in Duitsland het anders aangepakt. Ruim zes jaar na de eerste Sonsbeek-tentoonstelling zag daar de tijdelijke beeldendekunsttentoonstelling Documenta het licht. Sindsdien wordt de Documenta om de vijf jaar gehouden en is deze altijd honderd dagen te zien. De Documenta is uitgegroeid tot de wereldtentoonstelling van de kunst. Is innovatief, bijna altijd omstreden, inspirerend en staat internationaal, nationaal en lokaal als een huis. Voor Kassel en haar inwoners is het van grote intellectuele en sociale betekenis en economisch van belang. De Documenta wordt, zoals het hoort als het kunst betreft, door de inwoners ‘kritisch gedragen’. Evenals de Sonsbeek-tentoonstellingen heeft de Documenta per editie een nieuwe artistieke directie.

Symposium

In de aanloop naar Documenta 14 in 2017 wordt in Kassel het 60-jarig bestaan van de Documenta gevierd. In het kader daarvan was ik op 17 en 18 juli 2015 aanwezig bij het twee daagse symposium Documenta 1997-2017 met de titel: Erweiterte Denkkollektive / Expanding thought-collective. Georganiseerd door Dorothea von Hantelmann, Documenta-gastprofessor aan de Kunsthochschule/ Universiteit Kassel.

Alle sprekers van het symposium hadden iets te maken of iets te maken gehad met de Documenta’s tussen 1997-2017. Grote en milde ego’s, met glansrijke internationale reputaties, die op dit belangrijke symposium het moment wisten te pakken. Ze namen er de tijd voor en het programma liep soms flink uit de planning. Een reeks onderwerpen en invalshoeken kwamen in de lezingen en paneldiscussies aan de orde. Waarvan ik de samenhang en verschil tussen de edities van de verschillende Documenta’s toegespitst op esthetische, sociale en politieke aspecten het meest interessant vond. Ook werd ik bevestigd in de opvatting, die ik zelf ook al jaren uitdraag, dat kunst een specifieke vorm van kennisproductie is en een tentoonstelling een machine voor kennisdistributie.

Sonsbeek na 2016

Sonsbeek heeft aanwijsbaar veel raakvlakken met de opzet van Documenta. Na 2016 heeft het een unieke positie. Sonsbeek gaat door en kan vertrouwen op de eigen gefragmenteerde geschiedenis. En ook, Sonsbeek begint opnieuw nu het een Quadriënnale is. Kan bakens op de eigen horizon plaatsen waarop gekoerst wordt. De vaste kernorganisatie zorgt voor stabiliteit inclusief het budget. Sonsbeek kan leren van en zich spiegelen aan andere tijdelijke manifestaties voor kunst die op ieder continent van de wereld georganiseerd worden. Is rijp voor duurzame samenwerkingsverbanden en allianties. Volle kracht vooruit dus. Er is letterlijk een wereld te winnen.

Auteur: Albert Van Der Weide

Albert Van Der Weide is kunstenaar en woont en werkt in Arnhem. Hij exposeert en voert projecten uit in binnen- en buitenland. Albert schrijft sinds 2009 columns voor Arnhem aan Zee. +31 64 15 74 352, https://albertvanderweide.nl/

Eén gedachte over “De Constructie Van De Wereld 84.”

  1. Albert, een prachtig informatief stuk schreef je al in 2015 dat je nu gelukkig gered hebt uit de diepe krochten van een of andere database. Het is ook een bijzonder hoopvol stuk. Dat klinkt misschien wel raar uit mijn mond omdat ik helemaal niets heb met participatiekunst, ook niets met de opvatting dat je van de term economie altijd spontaan uitslag moet krijgen. Dat kunst een specifieke vorm van kennisproductie is en een tentoonstelling een machine is voor kennisdistributie klinkt mij wat eng en formeel, maar de kunsten horen zeker hun plaats weer terug te krijgen naast de wetenschappen etc.
    Nico.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *