KOSHER 1993. Collectie Albert Van Der Weide
RAM KATZIR
Dit is het portret van de beeldend kunstenaar Ram Katzir. Eerste van een serie portretten, in om en nabij 750 woorden, van kunstenaars die ik volgde sinds hun opleiding. Ram Katzir studeerde in 1995 af aan de legendarische afdeling Voorheen Audio Visueel van de Gerrit Rietveld Academie Amsterdam waaraan ik als docent verbonden was. Tijdens deze periode studeerde hij een jaar aan de vermaarde Cooper Union School of Art in New York bij o.m. Hans Haacke. Ram woonde en werkte de afgelopen dertig jaar in Israel en Nederland. Mijn herinnering aan zijn studie, actuele kennis en een ‘artist walk’ met hem vormden de voedingsbodem voor dit portret.
BeLoning
Kom, als je wil, op 20 september 2015 naar de ‘artist walk’ in het Joods Historische Museum mailde Ram Katzir toen ik hem een ontmoeting voor dit portret voorstelde. Dat deed ik. De ‘artist walk’ ging langs 7 werken van Ram in de tentoonstelling BeLonging door het Joods Historisch Museum in Amsterdam. Aanleiding van deze tentoonstelling was het verwerven van zijn werk ‘Portable Wailing’ uit 1993 door het museum. De tentoonstelling van zijn werken waren te zien in het Kunstkabinet en het Mikwe en in de grote Synagoge. Ram, in gesprek met Hetty Berg curator van de tentoonstelling, laveerde het publiek soepel en elegant gedurende de ‘artist walk’ langs de 7 werken en voorzag deze van relevante context. Kort,vriendelijk en toegankelijk geformuleerd. Benadrukte een aantal keren dat deze werken in de eerste plaats gezien moesten worden zoals je poëzie leest.
Alle werken in de tentoonstelling kende ik, zag ik elders eerder. Oogden fris en waren geladen met betekenis die door de andere objecten van het museum verstekt werd. Het Joods Historisch Museum toont de geschiedenis van de Joodse inwoners van Amsterdam en de beleving van het Joodse geloof en spiritualiteit. Een aantal werken in BeLoning sluiten daar inhoudelijk goed bij aan.
Het opvallende vond ik dat er weken in de tentoonstelling te zien zijn die tijdens zijn studie aan de academie gemaakt zijn. Dat er dus geen breuklijn loopt tussen zijn studie en zijn succesvolle loopbaan als beroeps kunstenaar. Zijn studiewerk zag hij en de curator van de tentoonstelling als voldragen kunstwerken. Ik bezit van Ram het fotowerk ‘ Kosher’ (een werk in kleine oplage) dat sinds 1994 op verschillende plaatsen aan de muren van onze woning heeft gehangen. Ook ‘Kosher’ was te zien in de tentoonstelling. Mijn ‘Kosher’ ruilde ik met Ram voor een werk van mij uit de serie ‘Running Force’. Ik heb toen de ruil als een vanzelfsprekende gebeurtenis ervaren. We benadrukten met de ruil onze gelijkwaardigheid als individuen en de wederzijdse waardering en vertrouwen in ons kunstenaarschap. Dat Ram zijn loopbaan net begon en ik meer dan15 jaar bezig maakte geen verschil.
In 1998 ( drie jaar na zijn eindexamen aan de Gerrit Rietveld Academie) sloot hij met een overzicht tentoonstelling en film zijn internationale project ‘Your Colering Book’ af in het Stedelijk Museum in Amsterdam. Het project was gebaseerd op een kleuterkleurboek voor volwassenen. Het boek stelde hij samen met schematische kleurboek tekeningen van beladen foto’s die gemaakt zijn in Duitsland tijdens de tweede wereld oorlog. Ram bouwde installaties in verschillende steden waar het nationaal socialisme sporen in de geschiedenis na gelaten had. Het publiek werd uitgenodigd om in de installaties plaats te nemen en de kleurboeken in te kleuren. Een participatie model met harde, ontroerende en uitdagende kanten die soms heftige reacties los maakten. Met ‘Your Colering Book ‘ passeerde hij de lijn tussen het particuliere en het publieke domein en betrad het artistiek/sociaal/politieke krachtenveld. Niet als radicaal revolutionair maar als kunstenaar met een missie die maatschappelijk actief deel wil nemen.
Vanuit die opstelling is het te verklaren dat hij zich de voorgaande 15 jaar voornamelijk heeft toegelegd op het realiseren van permanente kunstwerken op een specifieke locatie.
Zelf zegt hij over deze ontwikkeling: “In vroeger tijden was het de rol van de beeldhouwer om een verbinding te maken tussen hemel en aarde. Misschien is het eerste beschreven voorbeeld dat van Jacob, die de plaats van zijn droom markeerde met een met olie overgoten staan. Het is mijn overtuiging dat kunst toegankelijk moet zijn voor iedereen. Daarom heb ik mij toegelegd op kunst in de openbare ruimte. In mijn permanente kunstwerken probeer ik mensen bewust te laten worden van de unieke tijd en plaats waarin we leven.”
Inmiddels heeft hij een reeks grootschalige werken gerealiseerd, vaak in samenwerking met architecten en landschapsarchitecten, in Maarssen, Den Haag, Nijmegen, Leiden en Amsterdam. Ze kenmerken zich door een grote mate van herkenbaarheid in een heldere poëtische beeldtaal. Gemaakt met degelijke kennis van verschillende materialen en technieken. Ze transformeren de vraag van de opdrachtgevers naar permanente werken die inhoudelijk rijk zijn aan verwijzingen en betekenissen. Voegen zich in de omgeving en het dagelijks leven als een goed passende warme jas. En voor mij het belangrijkst; de permanente werken die ik ken ervaar ik – tegen beter weten in- alsof ze speciaal voor mij gemaakt zijn, aanraakbaar en onverzettelijk aanwezig.
