Foto’s: Camera Batavia
“Hier houdt het op – hier houdt de wereld op”
In twee uur vaart de lijndienst van Harlingen naar Terschelling. Genoeg tijd om het vaste land in te ruilen voor het wadden eiland waar eb en vloed zichtbaar zijn door het droogvallen en overstromen van het wad. Magische slingerbeweging waarop je de klok op gelijk kunt zetten.
Eenmaal aangekomen dompelden we ons onder in Oerol 2015. Het muziek-, theater- en beeldendekunstfestival. Dit jaar met het thema: ‘Sence of place’. Oerol duurde van 10 tot 19 juni, werd in 1981 op gericht door Joop Mulder (de huidige creatief directeur) en is uitgegroeid tot het grootste locatiefestival van Europa.
Oerol is ieder jaar anders en blijft herkenbaar zichzelf. Na een halve dag ben je er aan gewend dat de festivalbezoekers van en naar de voorstellingen fietsen, aanleggen bij een café of restaurant, chillen, flirten en ervaringen met elkaar delen. Op Oerol is vrijheid een werkwoord en lijken de harde sociale codes die aan het vaste land gelden nauwelijks te bestaan. Geen korte lontjes, hufterig gedrag en bier en wijn werd overal, ook op de grote drukke festivalterreinen, uit echte glazen gedronken.
Op een namiddag zei Typhoon over Oerol en Terschelling: “Hier houdt het op – hier houdt de wereld op”. Dat klonk lekker en ik vroeg om niet eens af wat hij er mee bedoelde. Typhoon was een geregelde gast op Oerol en heeft er veel aan te danken, begreep ik uit zijn verhalen. Later vertelde Wende voorafgaand aan haar snoeiharde concert op het festivalterrein Westerkeyn dat Oerol een belangrijke bijdrage levert aan haar ontwikkeling. Wende gaf een concert waarin ‘de overgave aan… ‘ het centrale thema was. Oerol is een paradijs, bedacht ik me toen ze het subtiele en intieme nummer ‘Nude’ zong.
Dat van het paradijs werd de volgende ochtend enigszins bijgesteld toen een man aan mij een aansteker vroeg om zijn sigaret aan te steken. Ik rook niet, sorry, antwoordde ik hem. Voordat hij zich omdraaide vertelde hij dat hij in de nacht een enorme klap van iemand voor z’n kop had gekregen. Nu heb ik een bult, maar als je er niet naar kijkt zie je het ook niet. Hij klampte iemand anders aan voor een vuurtje en ik zocht naar mijn fietssleuteltje.
De karakteristiek en kwaliteit van Oeral liggen besloten in het gegeven dat alle voorstellingen en andere evenementen op locatie en veelal in de open lucht plaatsvinden. Op het strand, in de duinen, het bos en als het regent, gaat alles gewoon door. Als een voorstelling in het half duister gespeeld moet worden, spelen ze in de late avond. De makers van alle voorstellingen en kunstwerken speelden op deze omstandigheid in en haalden er het optimale effect uit. Niet uit effectbejag maar wat past bij de ‘Sense of place’.
Oerol meemaken is kiezen uit een enorm aanbod. Je moet je voorafgaand verdiepen in dat aanbod en een eigen programma samenstellen. Door de enorme populariteit van Oerol is het voorafgaand bestellen van kaarten via internet de garantie voor het zien van voorstellingen. Dit jaar waren er 50.000 festivalbezoekers en zijn er 130.000 kaartjes verkocht. Hoewel het festival groot is, wordt het door de spreiding over het eiland en de geoliede organisatie als kleinschalig beleefd. We zagen negen theatervoorstellingen en de concerten van Roosbeef, Typhoon en Wende. In de theatervoorstellingen kwamen de grote actuele maatschappelijke thema’s en gebeurtenissen uit de geschiedenis aan de orde. Politiek, ethiek en esthetiek werden aan elkaar gelinkt en ingezet om invloed uit te dragen. Dat is de macht van de kunst.
Naast de voorstellingen zagen we aantal typisch beeldendekunstopstellingen waarvan ik tot slot Camara Batavia van Arjen Boersma uitgelicht heb. Camera Batavia is een houten proeftoren, voor een definitieve opstelling op een nog nader te bepalen locatie aan het wad op het vaste land in 2018. De toren vervangt de confessionele blik op het landschap. Je beklimt de toren, ontstijgt de aarde en overziet de omgeving. Eenmaal op de binnenring van de toren neem je plaats op kussens, kijk je in een bolle spiegel en kun je als een insect met ‘facetogen’ naar alle kanten tegelijk kijken. Camera Batavia articuleert de ervaring dat je als autonoom persoon op een specifieke plaats bent, in het moment leeft en een onlosmakelijk onderdeel van het grote geheel bent.
