De Constructie Van De Wereld 189.

Over de taal van Alex de Vries

Alex de Vries schreef en publiceerde 1346 teksten en lezingen¹ over beeldend kunstenaars en de beeldende kunst. Klinkt als veel maar naar eigen zeggen valt het mee. Hij: ‘In een periode van 45 jaar is dat één tekst in de drie weken’. Samen met de grafisch ontwerper Jan-Willem den Hartog is hij sinds 2001 de drijvende kracht achter de uitgeverij De Zwaluw ². Ik schreef deze column op basis van een interview met hem over zijn achtergrond, drijfveren en missie. Ja, ik volg zijn unieke schrijverschap reeds jaren en herken en bewonder zijn visie op de beeldende kunst in Nederland.

Zo begon het

Hij las vanaf zijn vijftiende jaar drie boeken per week van de toen geldende canon van Nederlandse literatuur. En kocht boekjes in de ‘ramsj’ die later voor hem betekenis bleken te hebben. Deelde zijn leeservaringen met gelijkgestemden. In de lessen Nederlands op de middelbare school was hij het sterkst in het schrijven van opstellen en samenvattingen. Volgde ook toen al tijdens het schrijven zijn eigen intuïtie en talent. Met zijn vriend Tom Ordelman maakte hij een literaire, poëtische alternatieve schoolkrant: In Foro.

PoëZiehuis

Alex de Vries was in 1976 aanwezig bij een presentatie in het PoëZiehuis, het centrum voor concrete en visuele poëzie. Dat gevestigd was in het woonhuis van de dichter Robert Joseph en zijn echtgenote Marijke in Duiven. Hij werd door de kunstwerken die hij daar zag en hoorde geconfronteerd met, zoals de filosoof Spinoza het noemde, het onmiddellijk weten. Direct zintuigelijke kennis verwerven door te kijken. Ook leerde hij de beeldend kunstenaar Marten Hendriks kennen over wie hij tientallen jaren later een omvangrijk oeuvre boek schreef en uitgaf. De ervaring in het PoëZiehuis was, in retrospectief, de kiem voor zijn huidige schrijverschap.

Daarna

Kort in fragmenten: Na de middelbare school studeerde hij kunstgeschiedenis. Brak de studie af om reden dat zijn passie voor de beeldende kunst groter was dan die voor de kunstgeschiedenis. Hij was medeoprichter van het kunsttijdschrift Metropolis M. Daarna werkte hij voor het Shaffytheater in Amsterdam. Was hoofd communicatie van de hogeschool voor de kunsten ArtEZ in Arnhem. En werd vervolgens directeur van de Academie voor Kunst en Vormgeving in ‘s-Hertogenbosch. Sinds 2001 werkt hij als zelfstandig schrijver en uitgever.

Vraag en antwoord naar de missie

‘Als ik je essays in de serie atelierbezoeken voor het online magazine Mister Motley – https://www.mistermotley.nl/ – lees, waarvan een selectie in 2022 uitgegeven is in het papieren boek ‘Weten wat je ziet’ ³, vermoed ik dat je daarmee een missie hebt, klopt dat?’, vroeg ik in het interview met hem. Hij: ‘Ja ik bezocht voor mijn serie essays meer dan 160 ateliers van vrijwel uitsluitend in Nederland wonende en werkende kunstenaars. Met mijn essays naar aanleiding van mijn bezoeken neem ik stelling tegen het vooroordeel dat kunstenaars in Nederland een moeizaam bestaan leiden en maatschappelijk verliezers zijn. Ik beschrijf hun alledaagse bestaan en de veelvormigheid van het kunstenaarschap, hun kracht en inzet om hoe dan ook door te gaan. Belangrijker dan deze aspecten is dat ik mijn ervaring met hun talent, verlangen naar schoonheid, opgebouwde kennis, vaardigheden en onbevangenheid transformeer naar teksten die het belang van vrijekunst onderstrepen. Tijdens het schrijven zoek ik met plezier en vanuit levenslust naar goede formuleringen om de verbondenheid tussen het wezenlijk nutteloze en het fictieve functionele van kunstwerken en de kunst in taal leesbaar te maken, maar het gaat me niet om kunst in het algemeen, maar om kunst in het bijzonder: de kunstenaar zelf.’

¹ Teldatum 24 mei 2024

² Uitgeverij de Zwaluw https://www.zwaluwkamer.nl/

³ Weten wat je ziet. Uitgave van Uitgeverij de Zwaluw i.s.m. Mister Motley . ISBN 978-90-77794-28-9