Portret van Gijs Assmann
Wij, de kunstenaar Gijs Assmann en ik, kennen elkaar sinds 1985-1990 toen hij aan de kunstacademie AKI Enschede studeerde waar ik een van zijn docenten was. Als voorbereiding op dit portret spraken we af in mijn huis in Arnhem. Onze ontmoeting kon hij combineren met zijn functie van tutor aan Fine Art ArtEZ hogeschool voor de kunsten in Arnhem. Handig.
Voor H
In januari 2019 ziet zijn collage boek ‘For H.’ het licht. De originele collages zijn te zien in het Stedelijk Museum Schiedam. Boek en tentoonstelling ‘voor H.’ tonen zijn collectie collages die hij sinds 2009 als dagelijks ritueel maakte voor zijn vriendin ‘H’. Hij maakte de collages met foto’s uit tijdschriften, stak deze per stuk in een envelop+postzegel en stuurde die naar haar. Ah… pure romantiek. De collages dragen onmiskenbaar zijn artistieke signatuur en zijn een onderdeel van zijn omvangrijke oeuvre dat bestaat uit tekeningen, sculpturen en kunst in het publieke domein. De collages zijn een intieme inkijk in hun relatie en een persoonlijke vorm om zijn liefde met en voor haar te vieren. Dat ‘H’ toestemming gaf om de collages openbaar te maken bewijst dat voor haar de specifieke achtergrond ook een algemene geldigheid heeft.
Middeleeuwen
‘Ik werk in de traditie van de kunstgeschiedenis, specifiek die van de middeleeuwen. In die traditie kan ik grote thema’s als hoop, geloof, humor, angst voor de dood met een bijna pervers genoegen in mijn werk te lijf te gaan. Mijn werkwijze is speels, serieus, avontuurlijk en onderzoekend. Ik jongleer met de thema’s die altijd op het leven gericht zijn. Ja… het leven in de kunst is voor mij belangrijker dan de kunst zelf. Het maken is altijd handwerk, ik kan met mijn handen de verbeelding sturen, duwen en trekken.’
Stijl en schoonheid
Aan de tafel in mijn huis spraken we naar aanleiding van een aantal door mij bedachte vragen. Gijs’ antwoorden meanderden doelgericht als een elegant stromende rivier door het landschap van onze dialoog. We spraken ook over stijl en schoonheid. Hij vertelde dat zijn beleving van de schoonheid tijdens het werk hem de natuurlijke vrijheid geeft om helemaal los te gaan. De schoonheid verleidt hem, lokt hem naar binnen en maakt het mogelijk werken te maken waarin de verklaring door de taal ontoereikend is. De ander, de toeschouwer ervaart de schoonheid als bemiddelaar om juist de taal te vinden om erover te communiceren.
Zijn oeuvre heeft een zichtbare samenhang en herkenbaarheid, wat in mijn ogen een stijlkenmerk is. ‘Werk je bewust naar herkenbaarheid en stijl’, vroeg ik. ‘Wat jij mogelijk als stijl herkent is de reflectie van de houding die ik als kunstenaar heb. Ik ben verantwoordelijk voor hoe mijn werk eruitziet en in de wereld een positie kan innemen. Ik ben me bewust van de herkenbaarheid van mijn werk en de coherente samenhang. In mijn stijl zit rek en ruimte. Ja… ik kan me niet voorstellen het anders te kunnen doen.’
Zuigen en spugen
Ik: ‘De kunstwereld is gulzig, zuigt op en spuugt uit.’ Hij: ‘In de eerste tien jaar van mijn kunstenaarschap was ik bezig om mijn werk en mezelf zichtbaar te maken. Benaderende iedereen die interesse toonde en ging soms de confrontatie stevig aan. Deed aan alle tentoonstellingen mee waarvoor ik uitgenodigd werd, hield lezingen, was adviseur, curator en ging werken in het kunstonderwijs. Deze attitude rendeerde. Mijn werk werd aangekocht door particulieren en door de collecties van bedrijven en musea. Door mijn ziekte, ik kreeg kanker waarvan ik inmiddels genezen ben, wijzigde mijn perspectief op het leven. Nu scheid ik hoofd -en bijzaken wat effect heeft op mijn gedrag en functioneren. Dat heeft ook weerslag op mijn werk. Dat is kernachtiger geworden en ontdaan van in mijn ogen overdadige detaillering waarvan ik vroeger juist hield.’
De ander
‘Heb je adviseurs’, vroeg ik. ‘Mijn vriendin H., de fotograaf P.K. en kunstenaar E.M. vraag ik geregeld om op mijn werk te reflecteren. Ze doen dat serieus en compromisloos. Ik heb dat nodig om scherp te blijven en om door te kunnen gaan. Ze representeren ook, in de eerste lijn, mijn publiek. Ik maak kunst voor mezelf en om met de ander te communiceren.’
Kunstonderwijs
Het werken in het kunstonderwijs is een constante gebleven. Van 1999-2008 als docent aan de Gerrit Rietveld Academie en zoals reeds gezegd nu aan ArtEZ Arnhem en de Master Contextual Design van de Design Academie in Eindhoven. Vanuit eigen ervaring en positie delen van kennis en inzicht met studenten en daarvoor de verantwoordelijkheid nemen binnen een organisatie is voor hem een fundamentele ambitie.
Ark van Noach
Vlak voordat we afscheid namen zag hij in de kast in onze kamer een zilveren miniatuur van de Ark van Noach. Hij maakte er een foto van en zei tussen neus en lippen: ‘Ik houd ook van volkskunst en humor’.
Info: www.gijsassmann.com
