Servet Kocyigit
Geboren worden is geen keus, ergens geboren worden ook niet, vertelde de kunstenaar Servet Kocyigit me toen we het over zijn achtergrond hadden. Hij en ik kennen elkaar van de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam. Hij studeerde tussen 1993-1997 aan de afdeling ‘de vrije richting’, ik was zijn docent.
Anatolië
Servet werd geboren in Kaman, een stad in Centraal-Anatolië in Turkije. Groeide op tijdens de derde militaire coup, een donkere periode in de recente geschiedenis van die regio. Zijn ouders waren politiek bewust en actief in het linkerkant van het ideologisch spectrum. Wat sporen heeft nagelaten in zijn huidige kunstenaarschap. Hij brak zijn ingenieursstudie in het vierde jaar af om naar Nederland te verhuizen om kunstenaar te worden. Volgde zijn verlangen om in vrijheid te leven en zijn talent te ontwikkelen en een professioneel bestaan als kunstenaar op te bouwen.
Werd toegelaten tot de Gerrit Rietveld Academie en verwierf een plaats in een liberaal studieklimaat van de academie in het multiculturele Amsterdam. Ook daarin vond Servet zijn weg. Naast zijn studie werkte hij om in zijn onderhoud te voorzien. We hadden het er zelden over.
In mijn begeleiding van de studenten autonome kunst lag het accent op de persoonlijke ontwikkeling ingebed in een dynamische artistieke omgeving. De specifieke culturele achtergrond van de studenten was een gegeven, geen pre of excuus. De meeste docenten van de academie waren geboren in Nederland en hun eigen cultuur was leidend maar niet dominant.
Atelier
Servet en ik spraken elkaar voor dit portret begin 2018 in zijn atelier in Amsterdam. We dronken koffie en thee. “Ben je een conceptueel kunstenaar”, vroeg ik hem. Hij antwoordde: “Ja, het denken over en ontwikkelen van ideeën is belangrijk. Het ontstaat organisch uit mijn manier van leven. Ik houd ervan om me af te vragen in welk medium ik mijn ideeën kan transformeren. Mijn werk is echter geen theoretisch concept of ideologisch model. Het gaat altijd over de wereld, mijn inzichten en fascinaties…”
Duitsland en meer
Tussen 1999 – 2000 was hij Artist in Residence aan het Wilhelm Lehmbruch Museum in Duisburg in Duitsland. Die periode was zijn entree in de internationale kunst- en museumwereld. Zijn werk vond aansluiting bij de globalisering in de kunst die gekenmerkt wordt door het signaleren en tonen van kunstwerken die zich verhouden met een wereld zonder grenzen. De kunstenaars die op dit terrein werkzaam zijn, zijn actief in officiële en alternatieve netwerken. In de zeventien jaar die volgden op zijn werkperiode in Duitsland werd hij uitgenodigd voor belangrijke solo- en groepstentoonstellingen in onder meer Nederland, Turkije, Israël, Frankrijk, China, Brazilië en Amerika. Ontving beurzen van het Fonds BKVB het huidige Mondriaan Fonds. En won prijzen waaronder ‘New best phothographer of the year’ Lianzhou China in 2012 en de Shpilman International Prize for Excellance in Photography in 2016.
Multidisciplinair
Zijn oeuvre bestaat voornamelijk uit een veelvoud van multidisciplinaire projecten. Deze bereidde hij zorgvuldig voor door in de landen te wonen waarmee de projecten zich inhoudelijk mee verhouden. Om de culturele, maatschappelijke, sociale en politieke bronnen te ontdekken die voor hem nodig zijn om tot de kern door te dringen. Deze vorm van engagement is kenmerkend voor zijn werkwijze. Verweven in het proces van creëren experimenteert hij met verschillende materialen en media. In zijn atelier of in samenwerking met mensen die een bepaalde techniek of ambacht beheersen. Vanuit deze houding maakt hij installaties, video’s, textiele wandobjecten, foto’s en publicaties.
Buikdanseres en vijf militairen
Een aantal jaren geleden zag ik van Servet een foto uit de serie ‘Motherland’ gedateerd 2007 afgedrukt op formaat 180 x 270cm. De foto heeft me sindsdien niet meer verlaten. Op de foto vijf staande mannen van verschillende etnische achtergronden en leeftijden in uiteenlopende militaire uniformen.
De militairen dragen een buikdanseres op hun handen. De danseres ligt elegant horizontaal op de handen van de mannen. Met haar verfijnde onthullende en verhullende kleding etaleert ze afstandelijke erotiek. Ze lijkt te zweven en heeft een onafhankelijke, soevereine en onaantastbare uitstraling.
Motherland
De compositie van de foto is helder en doeltreffend: vijf verticale mannen die doorsneden worden door een horizontale vrouw. Voor mij de toegang tot een reeks interpretaties en associaties. Over de disciplinering van de verleiding, het verglijden van macht naar onmacht en visa versa en de excessen op het slagveld en de extase in de danszaal. Voor mij representeert ‘Motherland’ ook de ondeelbare alliantie tussen het kijken en het denken.
