Felix labore

Over enkele dagen, op 4 april om precies te zijn, is het op de kop af honderd jaar geleden dat mijn betovergrootvader Cornelis Willem Bruinvis overleed. Hij werd 92. Een nu ook, maar zeker in die tijd, zeer respectabele leeftijd. Tijdens zijn lange leven was hij apotheker, steendrukker, verzekeringsagent, geschiedschrijver, bouwkundig tekenaar, museumdirecteur, redacteur van de plaatselijke courant, raadslid en wethouder voor de Liberale Partij en vanaf zijn 70ste onbezoldigd stadsarchivaris van Alkmaar.

Tot zover is dit geschrevene historisch juist behalve dat ‘betovergrootvader’. C.W. Bruinvis, zoals hij in Alkmaar nog altijd bekend staat, mag dan weliswaar een kleine eeuw vol in het leven hebben gestaan, maar van het voortbrengen van nageslacht is het niet gekomen. Over de vraag of hij dat niet kon of niet wilde of dat hij er doodeenvoudig geen tijd voor had, laten de annalen niets los. Net zomin als dat antwoord gegeven wordt op de vraag of zijn gemalin daar een stem bij in het kapittel had. Hoe het ook zij, wanneer we vaststellen dat het gezin kinderloos is gebleven kan hij moeilijk betovergrootvader zijn geworden. Zo simpel was dat toen en zo simpel is dat nog steeds. Toch wordt C.W. Bruinvis in familieverbanden steevast als onze betovergrootvader aangeduid. Verwonderlijk is dat anderzijds ook weer niet want er kwamen in mijn jeugd dames over de vloer die wij ‘tante’ moesten noemen terwijl ze helemaal geen tante van ons waren. Wij deden uiteraard braaf wat van ons verwacht werd want je wist in die jaren niet beter. Bovendien voelde je intuïtief aan dat die tantezeggerij de eer van ons gezin beschermde tegen wat onze ouders ‘de buitenwacht’ noemden. Het niet hebben kunnen of willen zorgen voor nageslacht zal al evenzeer iets zijn geweest waar je als familie niet mee te koop liep. Vandaar waarschijnlijk die grootvaderzeggerij.

Of mijn betovergrootvader, zoals ik hem toch maar blijf noemen, dat zelf als een probleem heeft ervaren zou gezien zijn lijfspreuk felix labore (gelukkig zijn door te werken) nog wel eens mee kunnen vallen.

Van hem zijn enkele foto’s bewaard gebleven. Toen ik de prenten aan een goede vriendin liet zien beweerde ze tot mijn schrik dat ik op hem leek. Daarmee doelde zij niet op de reeks publicaties die zowel op zijn als op mijn naam staan, maar op uiterlijke overeenkomst. Ik vond het geen compliment maar misschien had ze toch wel meer gelijk dan ik besefte want mogelijk waren zijn zorgen om de wereld net zo groot als de mijne en valt dat in de loop der jaren aan iemands gelaatstrekken af te lezen. Misschien ook is het niet beginnen aan vaderschap in een wereld die vooralsnog weinig goeds voor de toekomst belooft, voor hem net zo’n bewuste keus geweest als dat voor mij is. En felix labore? Ach, ik haal net als hij deed voldoening uit mijn werk maar of daar ook mijn geluk ligt? Je moet het leven leven omdat het je gegeven is ook al heb je daar zelf geen inspraak bij gehad. Er maar het beste van maken zou eerder mijn lijfspreuk zijn. Alleen ken ik daar de Latijnse vertaling niet van.

Auteur: Ed Bruinvis

Studeerde voor tekenleraar aan de Arnhemse kunstacademie en normatieve maatschappijleer bij professor Hoefnagels (Radboud Universiteit). Is sindsdien actief in het vredes- en ontwikkelingswerk (Stichting Doca, Platform Arnhem Mondiaal en landelijk Platform tegen Wapenhandel). Publiceert behalve onderzoekswerk ook poëzie (Rivierklei, 2008, De Muze, 2015 en Vage klachten, 2019) en verhalen (Open op zondag, 2010 en Het terras, 2014), in 2017 gevolgd door de novelle Angelie. In 2019 verscheen (digitaal) het boek Arnhem Mondiaal over veertig jaar samenwerkende Arnhemse vredes- en ontwikkelingsorganisaties.

2 gedachten over “Felix labore”

  1. misschien in het noorden van het land niet gebruikelijk in de Betuwe zeiden bijna alle kinderen uit de straat waar je woonde oom en tante tegen bijna iedereen of het nu nog zo is betwijfel ik.
    bedankt voor je mail.

    1. Dank voor je reactie, Andrea. En laten we het inderdaad maar op een Betuwse gewoonte houden, dan komt onze familie-eer ook niet in het geding …

Laat een reactie achter op Ed Bruinvis Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *